Als start van een Symposium over de vraag "Doen wij beschaafd ?", op 11 maart 2007, ter gelegenheid van zijn 70-ste verjaardag en van zijn 40-jarig bestaan als zelfstandig organisatiepsycholoog en 'denkadviseur', gaf Dr. Edu Feltmann zijn gehoor van oud-cursisten en collega's (adviseurs, trainers, docenten), goede vrienden, vriendinnen en familie, niet een formele Inleiding, maar, zoals hij het noemde: "een zeer persoonlijke rondleiding door enkele kamers van mijn ziel".
"Toen ik een jongetje was van 3 tot 8 jaar, hadden wij niet, zoals nu, allerlei dingen in huis. Geen radio, TV, PC, DVD, wasmachine, auto. Toch misten wij niets: wij hadden elkaar. Het was oorlog om ons heen, maar thuis was het veilig. Ik speelde veel buiten, in het gras. Kon uren op mijn buik liggen kijken naar wat zich daar afspeelde en ik raakte diep onder de indruk van de geniale compleetheid en schoonheid van zoiets prachtigs als een grassprietje. Een grassprietje is voor mij nu nog steeds het symbool van 'innerlijke beschaving'. Die woorden leerde ik van mijn vader: 'Goede mensen', zei hij, 'zijn innerlijk beschaafd' - en dan keek hij naar mijn moeder en zij naar hem. Zo, in het gras en in de ogen van mijn ouders, leerde ik wat die woorden betekenen.
Later, op school, universiteit en eerste baantje, leerde ik knikkeren. En rekenen, winnen, verliezen, concurreren, redeneren, onderzoeken, analyseren, argumenteren, functioneren. Ik leerde dat organisaties 'noodzakelijk' zijn voor 'ons welzijn', dat je organisaties ook steeds moet verbeteren en veranderen en 'schitterend' moet maken. En dat Leiders, CvB's, RvB's, Directeuren en Managers er voor zorgen dat 'medewerkers' dat doen. En dat daar k(l)eurige strategieën en 'best practices' voor zijn, en steeds meer adviseurs die daarin Masters zijn. Veel mensen vinden deze 'knikkercultuur' normaal, nuttig en goed. Zij vinden dat 'beschaafd'.
Hieronder heb ik die twee opvattingen over 'beschaafd' naast elkaar gezet: links een aantal woorden die de 'innerlijke beschaving' omschrijven ("gras"), rechts de woorden voor de 'culturele beschaving' ("knikkeren").
Die rijtjes laten zien dat het moeilijk is - zo al niet onmogelijk - om innerlijk beschaafd te knikkeren! Toch is dat wat veel mensen willen, die in organisaties werken ( en dus aan het knikkeren zijn ). Dat bedoelen ze als ze aan hun adviseurs, coaches en trainers vragen: "hoe kunnen wij onze organisaties 'schitterend' maken ?"
Opmerkelijk is nu dat het omgekeerde zich niet voordoet! Een innerlijk beschaafd mens zal niet vragen: "Adviseer/leer mij knikkeren". Misschien wel: "Zullen we spelen?" Knikkeraars zeggen: "rood en groen moeten samen kunnen". Ja, dat is echt knikkerdenken. Wie echter als gras is, wil en hoeft niet ook te 'knikkeren', omdat 'gras' immers al zo geniaal, compleet en prachtig is! Gras maakt nederig: je kan er op spelen, maar niet knikkeren!
Adviesvragers zijn dus te begrijpen als: mensen die in hun ('rode'!) streven naar 'het goede, het betere, het beste', worstelen met hun ('groene') verlangen naar 'innerlijk beschaafd' zijn, maar zich (ongewild? onbewust?) laten verleiden of 'misleiden' - door hun bazen, collega's, opleiding, 'de markt', wetenschap, managementboeken, economie, techniek, de media en zelfs door hun 'organisatie-adviseurs' en 'coaches' ! - tot steeds meer en beter willen knikkeren.
De kunst van 'denkadviseren' is om in de adviesvraag dit geworstel van de klant met 'gras' en 'knikkers' te horen ! Om te horen dat en met welk denken die mensen hun 'gras' kwaliteit te ver hebben veronachtzaamd, tijdens hun knikkerspel. De aanname daarbij is dat ieder mens van nature 'innerlijk beschaafd' is en wil zijn, maar dat mensen in onze arbeidscultuur worden verleid tot knikkeren 'om de knikkers', in plaats van om het spel. Die spanning, die 'misleiding', maakt velen tot 'klant' !
Denkadviseren betekent: de 'knikkerende' mens, die advies vraagt, helpen zich te 'ontstroeven' uit de codes van het bestuurs- en bedrijfskundige knikkerdiscours, door hen de taal van het gras te bieden, waarin de speling zich toont, tintelend van kracht, helder als poëtica en uitnodigend tot waardigheid ! "
Innerlijk beschaafd zijn, wijs doen en waardig blijven: dat is moeilijk...
Aandacht daarvoor en steun daarbij, met training, coaching en advies, bieden wij graag. Wij vertrouwen daarbij op de werking van taal en de kracht van verwondering. Wij coachen managers en professionals in praktische wijsheid. Wij leiden adviseurs, coaches en trainers op in denkadviseren. Wij trainen mensen in persoonsontwikkeling. Wij helpen ieders waardigheid floreren.
Comentários